Nieuwsbrief zes

Beste ,

Vandaag ben ik 38 dagen in Florida. Ik heb eindelijk mijn groen licht gekregen bij mijn P2, wat betekent dat ik de rest van mijn onderzoek mag uitvoeren. Een grote zegen, zo is het wel te noemen. En elke dag is een zegen op zichzelf. Hoewel dat klinkt als een cliché is het welgemeend: iedere ochtend kijk ik hier uit het raam naar de palmbomen en verwonder ik me over het feit dat ik hier mag zijn. Alsof je binnen bent gelopen op een plek achter het verbodentoegangsbordje, terwijl je alle recht op toegang hebt.

Ik ben hier voor een onderzoek naar de crisis rondom huisuitzettingen hier in Orlando. Ik kan er genoeg over vertellen, maar dat is voor deze toch al lange nieuwsbrief ietsje te droog. Kijk de films The Florida Project en 99 Homes voor een algemeen beeld van deze crisis. Een sterke intuïtie overtuigt soms meer dan duizend papers.

De cultuurschok was een stuk groter dan ik had verwacht. In Nederland is elke andere vierkante millimeter van de media volgeprint met Amerikaanse zaken, met name de excessen van de cultuur, en de constante hoogspanning van de politiek. Door deze constante informatietsunami had ik het gevoel best een goed idee te hebben over hoe dit land in elkaar zou steken, en tot op zekere hoogte klopte dat wel; bij een bijbelstudie bleek ik bijvoorbeeld de enige van de tien te zijn die wist van Jesse Jackson en zijn Rainbow Coalition.

De Verenigde Staten zijn een stuk homogener dan Europa (al ware het voor het feit dat één taal de overhand heeft), maar op basis van één staat is het niet helemaal correct om een land van 340 miljoen inwoners te verklaren. Desalniettemin is Florida een interessant studieobject van 22 miljoen zielen: het is één van de meest bezochte plekken op Aarde, maar buiten Miami en Disney World is het nog altijd niet het mikpunt van heel veel diepzinnige media-aandacht. 

Want wat je in Nederland meekrijgt van Amerika is overweldigend dat wat Amerika zelf het liefst de wereld in wil brengen. De extremen, veelal met media en politiek zijn ten hoogste afkomstig van zo’n 500 mensen wiens uitingen de oceaan overkomen, en meestal geclusterd in Californië en Nieuw Engeland; van het alledaagse krijg je minder mee dan je denkt (voor meer diepgang over deze kloof, luister ook even het Marathoninterview met Ian Buruma uit 2004 hierover).

Met als gevolg dat Florida tot niets meer dan een afvoerputje van de Amerikaanse samenleving wordt bestempeld. Door een combinatie van relatief openbare politieverslagen, een grote bevolking en relatief weinig publieke investeringen in onderwijs en (geestelijke) gezondheidszorg lijkt de staat een compleet losgeslagen Sodom te zijn: het principe Florida Man is wijdverspreid. Dat beeld wordt binnenkort nog versterkt door GTA VI, dat een fictieve variant van Florida nog verder in de gekkigheid brengt.

In werkelijkheid is Florida een stuk saaier, hoewel er wel hoopjes gekkigheid hier en daar te vinden zijn, wat meer dan in Nederland. Iemand die zijn hele huis vol heeft gehangen met Trumpbanners. Iemand die ik nu ken die alle proefritjes van zijn nieuwe auto op de taxibaan van een lokaal vliegveld ondernam. Toiletpapier met het hoofd van Hillary Clinton erop. Maar het dagelijkse leven in Florida ontvouwt zich nu voor mijn ogen, en is een stuk saaier, op enkele noemenswaardige uitzonderingen na.

Religie

Wat me hier nog het meest geschokt heeft is het religieuze leven. Ik ben christen. Maar hier in Florida kijk je je geloof met de lachspiegel aan, met herkenbare trekken uitvergroot en vervormd tot je niet meer helemaal weet waar je naar kijkt.

Het is bewonderenswaardig dat op de campus van de Universiteit van Centraal Florida elke week kraampjes van de Joodse, Islamitische, en tientallen Christelijke studentenverenigingen luid en duidelijk hun geloof verkondigen, iets wat (walgelijk genoeg) verboden is op de TU Delft campus. Vorige week werd ik door niet één, maar drie campusevangelisatoren gevraagd over het leven na de dood, en hoewel ik daar altijd voor open sta, had ik ook wel zin in mijn broodje marmelade. 

De diensten zijn hier vaker een zekere combinatie van therapie en motivatiespeech dan Schriftverklaring. Wat ga jij doen in jouw leven om meer te lijken op Gods evenbeeld? Los genomen niet verkeerd, maar als het allemaal op jou persoonlijk aankomt wordt je christen-zijn vooral iets van het perfecte plaatje spelen.

Ik wist niet dat het hier zó ver ging. Van de tien mannen in de bijbelgroep van de vader van het gastgezin houden acht hun kinderen thuis voor thuisonderwijs. Vaderoverste als middelpunt van het gezin, met de tradwife achter het aanrecht en kinderen die de wereld via hun ouders meekrijgen, waardoor hun geloof stopt bij hun eigen voordeur. 154,000 kinderen worden op dit moment in Florida op deze manier opgevoed, en hun aantal stijgt snel. 

Ondanks alles zijn ook dit onze geloofsgenoten. C.S. Lewis omschreef het perfect in zijn Screwtape Letters, waarin een ambtenaar uit de hel advies geeft aan zijn duivelsneefje:

“Your patient, thanks to Our Father below, is a fool. Provided that any of those neighbours sing out of tune, or have boots that squeak, or double chins, or odd clothes, the patient will quite easily believe that their religion must therefore be somehow ridiculous. At his present stage, you see, he has an idea of "Christians" in his mind which he supposes to be spiritual but which, in fact, is largely pictorial. His mind is full of togas and sandals and armour and bare legs and the mere fact that the other people in church wear modern clothes is a real-though of course an unconscious-difficulty to him. Never let it come to the surface; never let him ask what he expected them to look like. Keep everything hazy in his mind now, and you will have all eternity wherein to amuse yourself by producing in him the peculiar kind of clarity which Hell affords.”

Economie

Ja, het gemiddelde nominale GDP per capita van de Verenigde Staten is zo’n 19,5% hoger dan in Nederland. Maar het is verschrikkelijk verradelijk om af te gaan op gemiddelden in plaats van medianen, gezien de uitschieters in de miljardensalarissen een gemiddelde compleet verpesten. Geen zorgverzekering, wel een bubbelbad. Om Godfried Bomans te parafraseren: “Een statisticus waadde vol vertrouwen door een rivier die gemiddeld één meter diep was. Hij verdronk.”

Omgeving

Amerika is lelijk. De eindeloze stripmalls met ketens vol vetkluiten die amper volstaan als voedsel zijn leuk voor een dag om naar te kijken. Daarna wordt het irritant als je nergens in de wijde omgeving iets van normaal eten kan vinden. En wijds is de omgeving zeker, enkel de stad Orlando beslaat een gebied dat groter is dan de hele provincie Utrecht, vol met onduidelijke autowegen, reclameborden voor schimmige advocaten en cannabiswinkels. Gelukkig hebben ze Chick-Fil-A.

Florida is zeker geen uitzondering op de Amerikaanse lelijkheid, maar is lelijk op zijn eigen manier. Ik kan verzwelgen in de faux-classicistische postmoderne architectuur die hier de boventoon voert: Korinthische zuilen flankeren pastelroze bejaardentehuizen, omgeven door gebroken frontons, palmbomen en gigantische belettering op de gevel van het gebouw om te vertellen dat je hier toch echt in een bejaardentehuis bent, en niet in het identieke bijgebouw van de naastgelegen golfclub. Zeker rondom Disney World is het een absoluut feestje: het castingcentrum van Disney is alsof je het Dogenpaleis in Venetië moet uitleggen aan een vijfjarige, en er uit wanhoop maar een paar Mickey Mouse-oren aan toevoegt.

Over Disney gesproken: ik was aanvankelijk skeptisch. Gillende kinderen, misselijkheid, overal prikkels, prijzen waar je oei tegen zegt. Ik zat ernaast. Disney World is één van de best geslaagde utopieën op aarde, met een fantastisch strakke regie, waarbij het hele park schoon blijft (medewerkers zijn verplicht om onopvallend vuil op te rapen dat ze op de grond zien liggen), al het medewerkersvervoer ondergronds plaatsvindt in servicetunnels en al het ongewenste buiten zicht wordt gehouden, tot aan de haarstijlen van de medewerkers aan toe. Alles werkt, simpel gezegd.

De natuur is het meest onderschatte deel van deze hele staat, met kraanvogels, schildpadden, alligators, schaarbekken, beren(!) en een laken vol beesten waarvan ik de naam niet eens weet die overal vrij door de buitenwijken rondlopen. Een vrij bizar contrast; Bambi in de meest sfeerloze woonwijk die je ooit van je leven gezien hebt.

Het weer is constant 23ºC. En je kan me veel wijsmaken, maar met het open cabriodak langs de palmbomen scheren heeft toch ietsje meer charisma dan in Hollands zeikweer langs de treurwilgen te fietsen. 

Conclusie

Aansluiting met leeftijdsgenoten heb ik hier nog niet echt gevonden, en ik verwacht het ook niet echt. Florida is geen intellectuele broeiplek en dat wordt het ook niet, zeker niet als de lokale universiteit meer geld besteedt aan American Football dan onderzoek. Dat maakt het soms wel lastig om te aarden, waardoor ik een groot deel van mijn tijd hier besteed aan videobellen met het thuisfront.

Wonen zal ik hier nooit doen, maar leven kan ik hier zeker.

Nieuwsbrief

Tot zover een flinke feitenrelaas. Deze nieuwsbrief heeft ditmaal geen artikelen, een volgende keer weer. Voel je vrij om in de tussentijd me te berichten via hallo@nathankramer.nl, of andere manieren. Tot de volgende!